درک و شناخت ایران، برای من یک چالش بزرگ و مثبت است. بحران هستهای، بحرانهای امنیتی در منطقه و تحریمهای اقتصادی بخشی از حقیقت است، اما در زیر آنها کشوری مهماننواز و زیبا با سابقهای پرافتخار و طولانی نهفته است.
اولین برداشت از اقتصاد ایران
با انعقاد قرارداد (موسوم به برجام) در سال 2015 بین قدرتهای کلیدی غربی و ایران برای محدود کردن برنامه هستهای ایران و لغو تحریمهای اقتصادی، هجوم اشتیاق بسمت بازار ایران به وجود آمد. انتظارات زیادی از فنلاند درمشارکت برای رشد اقتصادی ایران و منطقه همسایه وجود داشت. اما اتفاقات بنحوی متفاوت رخ داد.
در اوایل سال 2018، زمانی که ترامپ در ایالات متحده تعداد زیادی تحریم اقتصادی جدید را علیه ایران اعمال کرد که جدی ترین آنها فلج شدن پرداخت های بین المللی بود، یک فروپاشی رخ داد .
در عمل، بسیاری از شرکت های فنلاندی نیز بین ادامه تجارت در بازار ایالات متحده و به خطر انداختن توانایی پرداخت بین المللی خود میبایست انتخاب میکردند. کمتر شرکتی ایران را در آن شرایط انتخاب کرد.
در زمان نگارش این نوشته، برجام در وین در حال مذاکره مجدد است. چیزهای زیادی روی میز وجود دارد: ثبات در خاورمیانه، اعتبار رژیم بینالمللی کنترل تسلیحات، اقتصاد ایران و نقش اتحادیه اروپا به عنوان یک تصمیم گیرنده بین المللی.
تجربه چند ماه اول من به عنوان سفیر اتحادیه اروپا و فنلاند در ایران، عمق وضعیت دشوار ایران را اینطور تشریح میکند
تحریم ها اقتصاد را سختتر میکند
کشور ایران به زودی دارای جمعیتی بالغ بر 90 میلیون نفر با جمعیتی جوان و عمدتاً تحصیلکرده خواهد بود. اقتصاد ایران بزرگ است اما وضعیت اقتصادی آن بسیار سخت است. تحریمهای اقتصادی تجارت خارجی ایران را فلج می کند، اما این تنها دلیل نزول نیست. نیاز به اصلاحات اقتصادی آشکار است. خود ایران همچنان با یک انتخاب روبروست. در اقتصاد جهانی ادغام شود یا خود را در یک اقتصاد قهرمان یا شهید منزوی خواهد کرد؟ آیا به چین و روسیه و همچنین کشورهای همسایه به عنوان شرکای تجاری و شرکای فناوری اعتماد دارد یا به طور جدی به روی غرب و نوسازی اقتصادی باز می شود؟ هنوز تصمیمی گرفته نشده است.
در فنلاند علاقه به ایران و تجارت با ایران از دیرباز قوی بوده است. تجارت با ایران سابقه طولانی دارد و بین بزرگترین تقاضاهای ایران و عرضه از فنلاند ارتباط متقابل قابل توجهی وجود دارد.
تحریمهای اقتصادی در سالهای اخیر یک مانع و سرعتگیر بوده است. آنها همچنین یک پارادوکس بزرگ هستند. فنلاند و شرکتهای فنلاندی قربانی تحریمهای اقتصادی علیه ایران هستند و در عین حال ما نیز پشت میزهایی مینشینیم که تحریمها در آن اعمال شده است.
همه تجارتها ممنوع نیستند
با این حال، از منظر یک تازه وارد در تجارت ایران، فنلاند ممکن است بیش از حد محتاط و شاید خیلی نامتمایل برای قدم پیش گذاشتن باشد. همه تجارتها با ایران ممنوع نیست. جای کار برای استثناها و رویکردهای خلاقانه متفاوت وجود دارد. بسیاری از رقبای کلیدی ما در بازار ایران بدون خطر تحریم حضور چشمگیری دارند. شرایط رقابتی چه در زمان حال و چه آینده بهنفع کسانی است که در بازار حضور دارند.
به طرز شگفتانگیزی آنچه در خیابانهای تهران میبینیم کمتر نشاندهنده تحریمهای اقتصادی است. ناوگان خودرو نو می باشد. مغازه ها پر از اجناس هستند و حتی برندهای غربی تا حدی به نمایش گذاشته میشوند. تهران یک شهر بزرگ است و تفاوت های داخلی آن قابل توجه است.
شمال شهر که بالای شهراست مرفه، کمتر آلوده و مدرن – سکولارتر و اروپایی است. پایین شهر به وضوح سنتی تر، کمتر مرفه و مذهبی تر است. میتوان در یک روز از هر دو دنیا بازدید داشت. وضعیت مالی همچنان چالش برانگیز است. تورم در نوسان 50-60 درصد است. نرخ بیکاری بالاست. استانداردهای زندگی روزمره در حال سقوط است و تنش های اجتماعی داخلی نیز موضوع بحث دائمی مهمانان خارجی است.
اما ایران و تهران نیز هر روز قدرت و سازگاری خود را نشان می دهند. تحریم ها باعث دلسردی اقتصاد ایران نشده است، بطوریکه که به نظر می رسد یک پیام یا شعار تجاری بین المللی را به مخاطبان میرساند.